Mączniak rzekomy

Mączniak rzekomy negatywnie wpływa na szereg roślin, psując ich wygląd, wpływając na plon i jakość jadalnych roślin. Kontrola zależy od technik hodowlanych, ponieważ dla ogrodników amatorów nie są dostępne żadne skuteczne środki grzybobójcze.

Czym jest mączniak rzekomy?

Mączniak rzekomy to choroba liściowa, wywoływana przez organizm grzybopodobny (Oomycete). Rozprzestrzenia się ona z rośliny na roślinę zarodnikami unoszącymi się w powietrzu. Jest to choroba wywoływana przez wilgotną pogodę, ponieważ infekcji sprzyja długotrwała wilgotność liści.

Choroba może dotyczyć wielu popularnych roślin jadalnych i ozdobnych, w tym kapustnych, marchewki, winorośli, sałaty, cebuli, bratanków, pasternaku, grochu, maku, rabarbaru, róż, szpinaku i tytoniu.

Mączniaki rzekome mają zwykle wąski zakres żywicieli, składający się z zaledwie kilku spokrewnionych roślin. Na przykład, pleśń szara atakująca kapustne jest innym gatunkiem niż ten atakujący bratki.

Objawy

• W przeciwieństwie do mączniaka pudrowego, rośliny dotknięte mączniakiem rzekomym nie są tak łatwe do rozpoznania. Należy zwrócić uwagę na:
• Przebarwione plamy na górnej powierzchni liści. Mogą one być bladozielone, żółte, fioletowe lub brązowe, w zależności od rośliny dotkniętej mączniakiem. Plamy czasami mają proste krawędzie (np. na sałacie), jeśli graniczą z żyłkami liści.
• Wzrost pleśniowy na spodniej stronie liścia, odpowiadający plamie na górnej powierzchni. Narost ten może być biały, szary lub fioletowy, w zależności od gatunku mączniaka pospolitego.
• Na niektórych roślinach (np. groch, fiołek) wzrost jest łatwo zauważalny gołym okiem. Na innych (np. naparstnica, róża) może być trudny do zauważenia, nawet z wykorzystaniem soczewki ręcznej.
• Silnie porażone liście mogą wysychać i brązowieć (np. rośliny tytoniu) lub żółknąć i przedwcześnie opadać (np. niecierpki, róża).
• Sporadycznie może to dotyczyć innych części roślin, np. twarogu kalafiora, pączków kwiatowych, strąków grochu.
• Poważnie dotknięte rośliny są często zahamowane i brakuje im wigoru. W niektórych przypadkach roślina może obumrzeć.

Kontrola

Kontrola nie chemiczna

Zbieraj i usuwaj (poprzez zakopanie lub spalenie) zaatakowane liście, gdy tylko pojawią się objawy.

Usuń i zniszcz poważnie dotknięte rośliny

Należy unikać gęstego sadzenia i zwalczać chwasty, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza wokół roślin.

W szklarniach staraj się unikać długotrwałego zawilgocenia liści lub okresów wysokiej wilgotności. Tam, gdzie to możliwe, unikaj podlewania nad powierzchnią ziemi. Otwieraj drzwi i kratki wentylacyjne, gdy pozwalają na to warunki, wspomagając przepływ powietrza.

Unikaj podlewania roślin wieczorem, ponieważ może to prowadzić do wysokiej wilgotności lub zawilgocenia liści, które utrzymuje się przez całą noc. Podlewaj wcześnie rano, aby powierzchnie liści szybko wysychały.

Aby uniknąć zarażenia przez zarodniki przenoszone przez glebę, należy stosować płodozmian w przypadku warzyw i unikać ponownego sadzenia z tym samym żywicielem przez co najmniej rok, jeżeli roślina ozdobna została dotknięta chorobą.

Oporność: Dla niektórych upraw warzyw, takich jak sałata i cebula, dostępne są odmiany odporne na mączniaka puchowego, a ostatnio pojawiła się ograniczona liczba odpornych odmian Impatiens. Sprawdź najnowsze katalogi, aby uzyskać informacje o dostępnych odmianach. Jednak w niektórych przypadkach odporność na choroby może się zmniejszyć, jeżeli puszysta pleśń zmutuje do produkcji genetycznie innej “rasy”, więc uprawa odpornej odmiany nie zawsze gwarantuje ochronę przed infekcjami. Sytuacja z puchliną sałatową jest szczególnie złożona, ponieważ istnieje wiele różnych ras i ciągle pojawiają się nowe. Szpinak jest pod tym względem podobny.

Kontrola chemiczna

Ogrodnicy amatorzy nie mają do dyspozycji środków grzybobójczych do zwalczania mączniaka rzekomego.

Biologia

Mączniak rzekomy jest powodowany przez mikroskopijne, grzybopodobne organizmy (Oomycete). Pomimo podobnej nazwy i pewnych zbieżności objawów, są one niezwiązane z pleśniami pudrowymi.

Choroba rozprzestrzenia się poprzez zarodniki produkowane na spodniej stronie zainfekowanych liści. Zarodniki te są rozpryskiwane przez deszcz, a także czasami przenoszone na duże odległości na wietrze.

Do zakażenia wymagane są dłuższe okresy zawilgocenia liści, dlatego też poważne ogniska mączniaka mogą wystąpić tylko na zewnątrz podczas mokrego lata. Tam, gdzie w szklarniach uprawia się takie rośliny jak sałata, choroba może być obecna przez cały rok i może powodować poważne problemy wiosną i jesienią, ponieważ w tych czasach bardzo trudno jest kontrolować wilgotność i zawilgocenie liści.

Wiele mączniaków wytwarza w nocy swoje zarodniki, a przedłużone okresy wysokiej wilgotności lub zawilgocenia liści w nocy mogą prowadzić do poważnych ognisk choroby.

Unoszące się w powietrzu zarodniki pozostają żywotne przez krótki czas, ale większość pleśni wytwarza również drugi rodzaj zarodników (spoczynkowy zarodnik znany jako oospor) w dotkniętych tkankach roślinnych. Te spoiste zarodniki są znacznie bardziej odporne. Są one uwalniane do gleby w miarę gnicia chorego materiału i mogą przetrwać przez dłuższy okres (do pięciu lat). Jeśli roślina żywicielka jest ponownie uprawiana w skażonej glebie, podczas gdy pozostałe przetrwalniki są jeszcze zdolne do życia, mogą one zainfekować ją przez korzenie, powodując infekcję systemową (taką, która rozprzestrzenia się na całej roślinie).